જાણો IAS અને IPS અધિકારીમાં કંઈ પોસ્ટ મહત્વની છે અને જાણો ફરજ અમે પગાર શું હોય.
આજે આપણે એક મહત્વની વાત જાણીશું જે સામાન્ય જ્ઞાન માટે પણ છે તેમજ જાણવા જેવી બાબત પણ છે. આપણે સૌ કોઈ જાણીએ છે કે, આઈએએસ અધિકારી અને આઇપીએસ અધિકારી બનવું એટલું સરળ નથી સાથો સાથ આ પદ મેળવ્યા પછી આપણું માં સન્માન વધે છે. ચાલો આજે આપણે આ બંને પ્રતિષ્ઠિત પદો શું સામન્યતા છે તે જાણીએ.
આઈ.એ.એસ. અને આઈ.પી.એસ. બંને અધિકારી જિલ્લામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ હોદ્દાઓ હોય છે. આઈએએસ અને આઈપીએસ એકબીજાના પૂરક છે. બંને ભારતીય સમાજના વિકાસ માટે જરૂરી છે. આઇએએસ અને આઈપીએસ અખિલ સેવાઓ માં સૌથી અગ્રણી છે જે આઇએએસ ઉમેદવારોની પ્રથમ પસંદગી છે. એક જિલ્લામાં એક કરતા વધુ આઈએએસ અને આઈપીએસ ની પોસ્ટ હોય છે, પરંતુ સૌથી અગત્યની પોસ્ટ્સ જિલ્લાના ડીએમ અને એસએસપીની છે. કોઈપણ જિલ્લાના વિકાસ માટે બંને ને સાથે કામ કરવું જરૂરી છે.
આઈ.પી.એસ અધિકારી
શૈક્ષણિક લાયકાત અને વય મર્યાદા:- ઇમેદવારની ઉંમર ૨૧-૩૦ વર્ષની વચ્ચે હોવી જોઈએ.અને ઉમેદવાર ગ્રેજ્યુએટ હોવો જોઈએ. એસસી / એસટી કેટેગરીના ઉમેદવારોને ૫ વર્ષની છૂટ આપવામાં આવે છે. ભારતના દરેક ગ્રેજ્યુએટ ઉમેદવારો સ્નાતક આઇપીએસની અને આઈ.એ.એસ ની પરીક્ષા આપી શકે છે.
ભરતી:-આઈ.એ.એસ. અને આઈ.પી.એસ.બંનેની પસંદગી યુ.પી.એસ.સી.નાગરિક સેવા પરીક્ષા દ્વારા કરવામાં આવે છે. યુ.પી.એસ.સી. ના વિગતવાર એપ્લિકેશન ફોર્મ (ડીએએફ) માં તેમની પસંદગીની સેવા પસંદગીને ભરે છે
તાલીમ:-આઈએએસ અને આઈપીએસની પ્રારંભિક ૩ મહિનાની તાલીમ જેને ફાઉન્ડેશન કોર્સ પણ કહેવામાં આવે છે, તે લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી નેશનલ એકેડેમી ઓફ એડમિનિસ્ટ્રેશન (એલબીએસએનએ) માં થાય છે. તે પછી આઇપીએસ તાલીમાર્થીઓને સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલ રાષ્ટ્રીય પોલીસ એકેડેમી (એસવીપીએનપીએ) હૈદરાબાદ મોકલવામાં આવે છે જ્યાં તેઓ તેમની પોલીસ તાલીમ લે છે.
આઈ.એ.એસ. અને આઈ.પી.એસ. સેવા બંનેની જોબ પ્રોફાઇલ ખૂબ વ્યાપક છે અને બંને ખૂબ જ શક્તિશાળી પોસ્ટ્સ પર હોય છે, પરંતુ આઇ.એ.એસ. એક ડીએમ તરીકે વધુ શક્તિશાળી છે. અને આઇ.પી.એસ. ની જવાબદારી ફક્ત તેના વિભાગની હોય છે પરંતુ આઈ.એ.એસ. (ડી.એમ.) ની જીલ્લાના તમામ વિભાગની જવાબદારી હોય છે. ડીએમ તરીકે આઈએએસ અધિકારી,પોલીસ વિભાગની સાથે સાથે અન્ય વિભાગના વડા હોય છે.
ભારતમાં આઈપીએસ(IPS) અધિકારીનો પગાર સાતમા પગારપંચની ભલામણો બાદથી ઘણો સુધારો થયો છે. આઈપીએસનો પગાર ૫૬,૬૦૦ રૂ. દર મહિના થી માંડીને રૂ. ૨,૨૫,૦૦૦ થઈ શકે છે. તે વરિષ્ઠતાના આધારે બદલાય છે. આઈએએસનો પગાર પણ સાતમા પગારપંચની ભલામણો કરતા વધુ સારો થયો છે. આઇ.એ.એસ.નો પગાર ૫૬,૦૦૦ થી માંડીને ૨,૫૦,૦૦૦ રૂ. દર મહિના સુધી થઈ શકે છે.તે વરિષ્ઠતાના આધારે પણ અલગ અલગ હોય છે. આઈ.એ.એસ.નો પગાર આઈપીએસ કરતા વધારે છે.
ફરજ:- ડી.એમ તરીકે આઈએએસ અધિકારીની ફરજનો અવકાશ જિલ્લાના તમામ વિભાગોમાં છે. એક આઈ.પી.એસ,એસ.એસ.પી (SSP)રહીને માત્ર તેના પોલીસ વિભાગ અને ટ્રાફિક વિભાગમાં જ કામ કરી શકે છે. ડીએમના કાર્યક્ષેત્રની જમીનની નોંધણી, મહેસૂલ, કાયદો ઓર્ડર, કૃષિ વગેરે તમામ જિલ્લાના વિભાગોમાં હોય છે.
એક આઈએએસ માટે ભારતમાં ઉંચી પોસ્ટ કેબિનેટ સચિવની હોય છે. આ ભારતની સર્વોચ્ચ પોસ્ટ છે જેના પર ફક્ત એક આઈ.એ.એસ. અધિકારી જ પોસ્ટ કરી શકાય છે.રાજ્યમાં ટોચનું પદ મુખ્ય સચિવનું પણ હોય છે.આઈપીએસ તેના રાજ્યના પોલીસ મહાનિદેશક (DGP) બની શકે છે. કેન્દ્ર સરકારમાં એક આઈપીએસ અધિકારી સીબીઆઈ, આઈબી અને રો(Raw) ડિરેક્ટર બની શકે છે. આ સાથે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકારના પદ પર પણ આઈપીએસ મૂકી શકાય છે.
